Uzunca bir süredir siyasi krizlerden başını kaldıramayan İsrail’de, 1 Kasım’da yapılan genel seçimde ilk sırada yer alan Likud Partisi’nin lideri Binyamin Netanyahu, çetin koalisyon pazarlıkları sonrası yeni hükümeti kurdu. Kurulan hükümet İsrail tarihinin “en sağcı hükümeti” olarak tanımlanıyor ve bugün güven oylamasını geçebildi.
Azami egemenlik, faşist tahakküm
Faşist partilerden oluşan bu hükümetin icraatları da niteliğine uygun. Yargının hükümeti inceleme ve hatta hükümsüz kılma yetkisini ortadan kaldıracak plan da bunun tipik ifadesi.
Devletin tüm güçlerini yürütme erkinin denetimine alma yani azami egemenlik yaklaşımının ifadesi olan plan yasalaşırsa yargının pekçok yetkisi tırpanlanmış olacak. Planla birlikte yargının kanunları gözden geçirme ve reddetme yetkisi alınıyor. Yargıçları atayan komisyonun tamamen hükümetin kontrolüne geçiyor. Yargının bakanları denetlemesi ya da göreve uygun olmayan kişileri görevden alma yetkisi sınırlandırılıyor.
Eylemler giderek politik özgürlük mücadelesi niteliği kazandı
İsrail halkı yaklaşık 13 haftadır faşist merkezileşmenin simgesi olan plana karşı eylemler ve grevlerle tepki gösteriyor. Tepkilerin başını Netanyahu muhalifleri çekse de giderek onları da aşan bir politik özgürlük mücadelesi muhtevası kazanıyor. İşçi sınıfı ve emekçi kesimlerin katılımıyla sınıfsal niteliği de halklaşıyor. Hatta farklı bir yapılanması olan İsrail ordusu içinden askerler de bu bileşimin bir parçası.
Savuna Bakanı’nın görevden alınması bardağı taşırdı
Ordu içindeki tepkileri dile getiren ve planın geri çekilmesini isteyen Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın Başbakan Binyamin Netanyahu tarafından görevden alınmasıysa bardağı taşıran son damla oldu. Dün itibariyle yüz binlerce insan sokağa çıktı, birçok kentte polisle çatışmalar yaşandı, barikatlar aşılarak parlamentoya kadar ulaşıldı.
Ülkenin en büyük işçi sendikası Hastadrut, düzenlemeye tepki olarak genel grev çağrısında bulundu. Hastadrut, İsrail'de sağlık, ulaşım ve bankacılık gibi sektörlerde çalışan yaklaşık 800 bin işçiyi temsil ediyor.
İsrail Tabipler Birliği de greve gittiklerini duyurdu. pic.twitter.com/wIvkrCE4nc
— Alınteri (@GazeteAlinteri) March 27, 2023
Netanyahu erteleme açıklaması yapmak zorunda kaldı
Diğer taraftan faşist parti liderleri taraftarlarını kışkırtıcı söylemlerle sokağa çağırdı.
Ülkeyi iç savaşın eşiğine getiren olaylar büyürken Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Netanyahu’ya plandan vazgeçme çağrısı yaptı. Herzog, Twitter’da “İsrail halkının bütünlüğü için size yargı sürecini derhal durdurma çağrısı yapıyorum” ifadelerini kullandı.
Ülkede tepkiler giderek artarken Başbakan Netanyahu’nun da koalisyon ortaklarına “tartışmalı yargı düzenlemesini askıya alma kararını” ilettiği bildirildi.
Planın önde gelen destekçilerinden Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’in “Anarşiye boyun eğmemeliyiz” diyerek yargı reformuna devam çağrısı yapması ise hükümetin dağılabileceği söylentilerine yol açtı.
Tüm bunlar yaşanırken bugün İsrail Meclisi’nde yapılan oylamada hükümet güvenoyu almayı başardı!
Faşist partilerden iç savaş çığırtkanlığı
Eylem ve grevlere karşı faşist Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ile Ulusal Güvenlik Bakanı Ben Gvir, destekçilerini sokağa çağırdı.
Filistin’in Huwara köyünün yeryüzünden silinmesi çağrısında bulunan ve Filistin halkının varlığını reddeden Smotrich, Kudüs’te destekçilerine yargı reformuna destek protestosu düzenleme çağrısında bulunarak, gösterilere katılacağını duyurdu. Smotrich, “Arkadaşlar. Yargı sistemini düzeltmeye ve İsrail demokrasisini güçlendirmeye yönelik reformlar hiçbir koşulda durdurulmamalı. Şiddete, anarşiye, muhaliflere ve vahşi grevlere teslim olmayın. Biz çoğunluğuz, sesimizi duyuralım. Ben orada olacağım, siz de gelin. Sesimizi ve ülkemizi çalmalarına izin vermeyeceğiz” dedi.
Faşist Bakan Gvir de, destekçilerini Kudüs’te yargı reformuna destek protestosu düzenleme çağrısında bulunarak, “Acil durum. Sağcılar, Kudüs’te destek için sokağa inecek. Milletin tercihinden vazgeçemeyiz. Bir bayrak getir ve katıl” dedi.
Meclis kilitlendi
Bu arada İsrail Meclisi’ndeki Yasama Komisyonu, yargı reformu için oylama yapmama kararı aldı. İsrail Kamu Yayın Kuruluşunun (KAN) haberine göre Komisyon, Yargıçları Atama Komitesinin yapısını değiştiren kanunun ikinci ve üçüncü oturumlardaki oylamasının yapılmamasına karar verdi.
Herhangi bir kanunun Mecliste oylamaya sunulmadan önce Yasama Komisyonu’ndan geçmesi ve burada son halini alması gerekiyor.
Bazı belediye başkanları, Başbakan Netanyahu’nun Batı Kudüs’teki ofisinin önünde açlık grevine başlayacaklarını duyurdu.
✈️İsrail'in en büyük uluslararası havalimanı Ben Gurion'da tüm seferler durduruldu. Havalimanı yetkilileri, sadece planlanan inişlerin gerçekleştirileceğini açıkladı.
🚢Grev kapsamında İsrail'in Hafya ve Aşdod limanlarında da tüm faaliyetler askıya alındı. pic.twitter.com/8lsbAvDyie
— Alınteri (@GazeteAlinteri) March 27, 2023
Devlet alarma geçti
İsrail devleti bu büyük kriz karşısında alarma geçmiş durumda.
İsrail’in eski başbakanlarından Naftali Bennett bu durumu, “İsrail, Yom Kippur Savaşı’ndan beri en büyük tehlike altında” sözleriyle durumu özetlemiş oldu.
Şin-Bet devrede
İsrail İç İstihbarat Teşkilatı Şin-Bet (Şabak) Başkanı Ronen Bar’ın, mevcut krizi görüşmek için dün apar topar Başbakan Netanyahu’nun konutuna gitmesi de İsrail devletinin tedirginliğini başka bir ifadesi oldu.
Bu arada Netanyahu’nun partisi Likud’tan da planın ertelenmesi açıklamaları geldi. İçlerinden bir iç savaş tehlikesine işaret edenler oldu.
Halk “ertelenmesini” değil geri çekilmesini istiyor ve eylemlerin planın geri çekilmesiyle sonlanacağını belirtiyor.